Bir deprem durumunda çocukların hayatlarını nasıl kurtarabilirsiniz?

Kırgız Cumhuriyeti’nde Güvenli ve Afetlere Dayanıklı Okullar için Küresel Bilgi Bağlantısı

Büyüleyici doğal güzellikleri ve nefes kesici dağ manzaraları Kırgız Cumhuriyeti’ni seyre değer bir yer yaparken, bu güzelliklerin hemen altında önemli deprem riskleri yatmaktadır. Ülke genelinde çoğu güçlü depremlere karşı zarar görebilir nitelikte olan 3.000’den fazla okula devam eden yaklaşık 1 milyon öğrenci özellikle risk altındadır.

Kırgız Cumhuriyeti Dünya Bankası ile birlikte ülkenin depremlere karşı dayanıklılığını arttırmaya yönelik bazı adımlar atmaktadır ve bu kapsamda kısa süre önce İstanbul’da dört günlük bir güney-güney bilgi paylaşımı etkinliği düzenlenmiştir. Söz konusu etkinlik kapsamında üst düzey hükümet yetkililerinden ve parlamenterlerden oluşan bir heyet İstanbul Deprem Riskini Azaltma ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP) hakkında bilgi alarak okulların afetlere karşı dayanıklı hale getirilmesi amacıyla bu projeden çıkarılan derslerin Kırgız Cumhuriyeti’nde nasıl uygulanabileceğini öğrenmiştir.

Çocuklar hepimizin geleceğidir ve 17.000’den fazla insanının hayatını kaybetmesine yol açan Marmara depremi dahil olmak üzere geçmişte yaşanan depremlerin feci sonuçları  hem Türkiye hem de Kırgız Cumhuriyeti için çocukların korunmasını önemli bir öncelik haline getirmiştir. Dünya Bankası’nın desteği ile uygulanan İSMEP kapsamında 780’den fazla okul depremlere karşı güçlendirilmiş ve 270 okul da yeniden inşa edilmiştir.. Böylelikle 150 milyon nüfusa sahip İstanbul’da  1,5 milyon öğrenci ve okul personelinin emniyeti sağlanmıştır.

İlk olarak 400 milyon $’lık bir Dünya Bankası Projesi olarak başlayan bu girişim  kısa süre içerisinde kademeli bir finansman etkisi yaratmış ve beş ayrı uluslararası kuruluşun toplam 2 milyar $’lık bir finansman sağlaması ile sonuçlanmıştır.

Benzer şekilde, 2015 yılında, Kırgız Hükümeti, Dünya Bankası’nın kısa süre önce onayladığı 20 milyon $’lık  Kırgızistan’da Afetlere Karşı Dayanıklılığın Arttırılması Projesi (ERIK) iler aktif bir şekilde desteklediği Daha Güvenli Okullar ve Okul Öncesi Eğitim Kurumlar Devlet Programını kabul etmiştir.  Söz konusu projenin 2. Bileşeni ile öğrencilerin güvenliği ve deprem riskine karşı   zarar görebilirliği yüksek okulların depreme karşı güçlendirilmesi veya yenilenmesi için 12 milyon $’lık kaynak ayrılmıştır. Çocukların hayatlarını kurtarmak amacıyla hem Türkiye’de hem de Kırgız Cumhuriyeti’nde  yapılan çabaları desteklemek için,  Dünya Bankası’nın Küresel Güvenli Okullar Programı (GPSS) iki ülke arasında gerçekleştirilen bu güney – güney bilgi paylaşımı etkinliğini düzenlemiştir. 

Heyet, İSMEP’in İstanbul genelinde okulları daha güvenli hale getirmesine olanak tanıyan maliyet etkin müdahale stratejilerini daha iyi anlamak amacıyla farklı okulları ziyaret etmiştir. Heyet aynı zamanda okul binalarını güçlendirmenin faydalarını ve bu çalışmalarda karşılaşılan zorlukları   İstanbul Proje Koordinasyon Birimi (İSMEP’in uygulama birimi), İstanbul Büyükşehir Belediyesi Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) ve Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı (AFAD) başkan ve başkan yardımcıları ile görüşmüştür.  Bu toplantılar ile, her iki ülkenin gelecekte gerçekleştireceği bilgi paylaşımı etkinliklerinin temelleri atılmıştır.

Görüşülen konular arasında, İSMEP deneyimi ışığında aşağıdakiler öne çıkmıştır:

• Okulları depreme karşı güçlendirme çalışmalarının, okulları uygun ölçekte daha güvenli ve dayanıklı hale getirmek için en maliyet etkin çözüm olduğu görülmüştür. Okulların depreme karşı güçlendirilmesi, okulların yeniden inşasına göre sekiz kata kadar daha uygun olabilmektedir ve ortalama olarak sadece dörtte biri kadar zaman almaktadır.
• Yatırımın faydalarını ve zaman içerisinde kurtarılan çocuk sayısını en üst düzeye çıkarmak için, teknik ve  nesnel göstergelere dayalı olarak sağlam önceliklendirme kriterlerinin belirlenmesi gerekmektedir.
• İSMEP kademeli bir finansman etkisi yaratan, uzun vadede ekonomik açıdan sürdürülebilir bir proje olarak kendisini kanıtlamıştır. Ulusal düzeyde, Türk yetkililer afet riskinin azaltılması için yapılan her 1 avroluk yatırımın kriz yönetimi ve afet sonrası iyileştirme çalışmaları için yapılması gerekecek masraflardan 8 avroluk bir tasarruf sağladığını tahmin etmektedir.
• Bu faydaların, toplumun daha geniş kesimleri dahil olmak üzere tüm paydaş gruplarına etkili bir şekilde duyurulması  afet etkilerini azaltmaya yönelik müdahalelerin anlaşılmasına ve sahiplenilmesine yardımcı olacaktır.
• Kırgız heyeti, AFAD ve AKOM’a, Acil Durum Bakanlığı dahil olmak üzere ilgili kurumlardan temsilcileri bu kurumlarda gerçekleştirilecek genel kriz yönetiminden arama ve kurtarma faaliyetlerine kadar çeşitlilik gösteren konulardaki eğitimlere göndermek istediklerini ifade etmişlerdir.

Bu çalışma, Küresel Afet Riskini Azaltma Fonu (GFDRR) ve Japonya ile Dünya Bankası’nın Gelişmekte Olan Ülkelerde  Afet Riski Yönetimini Yaygınlaştırma Programı’nın  desteği ile, Dünya Bankası Avrupa ve Orta Asya Afet Riski Yönetim Ekibinin üyeleriyle koordinasyon içerisinde gerçekleştirilmiştir.