Bank Światowy w Polsce

Mocno zdywersyfikowana gospodarka Polski okazała się wyjątkowo odporna na tle Unii Europejskiej (UE), kurcząc się w 2020 r. o 2,7 proc. Była to pierwsza recesja od 1991 r.

Solidne ramy makroekonomiczne, skuteczna absorpcja funduszy UE i zdrowy sektor finansowy, a także łatwiejszy dostęp do długoterminowego finansowania wspierały inkluzywny wzrost gospodarczy oraz redukcję ubóstwa. Aż do początku 2020 r. notowano silny wzrost konsumpcji napędzany realnym wzrostem wynagrodzeń oraz pakietem programów społecznych dla poszczególnych grup. Wraz z poprawą warunków prowadzenia działalności gospodarczej, Polska coraz ściślej integrowała się z regionalnymi łańcuchami wartości.

Bezprecedensowa reakcja władz mająca na celu złagodzenie skutków kryzysu COVID zawęziła dostępną przestrzeń fiskalną. Wyzwaniem w związku z tym będzie odbudowa tego bufora, gdy tylko ożywienie gospodarcze nabierze tempa.

Jako że wciąż pojawiają się nowe warianty wirusa, trudno jest obecnie przewidywać jak COVID-19 ostatecznie wpłynie na gospodarkę i społeczeństwo.

Dbałość o efektywność wydawania środków publicznych jest istotna, aby odbudować bufory fiskalne i zabezpieczyć środki na zdrowie i zieloną transformację, a także przygotować się na rosnące obciążenia fiskalne wynikające ze starzenia się społeczeństwa.

W perspektywie średnioterminowej do istotnych wyzwań trzeba zaliczyć spadek podaży siły roboczej, tym ostrzejszy, że powiązany ze starzeniem się społeczeństwa. Kolejne wyzwanie to realizacja zobowiązań Polski w obszarze dekarbonizacji.

Ostatnia aktualizacja: lis 16, 2021

Strategia Banku Światowego

Od lat 90. Bank Światowy jest jedną z najważniejszych instytucji rozwojowych w Polsce, pożyczając jej łącznie 16 mld dolarów i realizując szereg projektów doradczych.

Relacje Polski z Bankiem to zarówno partnerstwo z wyboru, jak i dwustronna współpraca w zakresie wymiany wiedzy. Partnerstwo to zakłada, że obecność Banku w Polsce nadal generuje wartość dodaną dla obu stron: Polsce daje dostęp do usług finansowych i wiedzy, a Bankowi doświadczenie, jakie płynie ze współpracy z krajem o wysokim poziomie dochodu.

Nowa umowa partnerstwa między Polską a Bankiem (Country Partnership Framework, CPF) głosi, że Bank skupia się na kluczowych wyzwaniach rozwojowych, w tym na systemie opieki zdrowotnej, zagrożeniach dla środowiska i wsparciu rozwoju regionów doganiających.

KLUCZOWE ZAANGAŻOWANIE

Pomimo znaczących wysiłków na rzecz ograniczenia emisji zanieczyszczeń atmosferycznych podejmowanych w trakcie i po zakończeniu transformacji gospodarczej w latach 90., wiele polskich miejscowości wciąż znajduje się na liście najbardziej zanieczyszczonych miast w UE. Każdego roku w Polsce na skutek smogu przedwcześnie umiera kilkadziesiąt tysięcy osób. Koszty gospodarcze z powodu chorób i przedwczesnych zgonów wywołanych kontaktem z drobnym pyłem zawieszonym w atmosferze (PM2,5) szacuje się nawet na 40 mld dolarów rocznie.

W obliczu tych problemów, a także rosnącej presji ze strony społeczeństwa obywatelskiego polski rząd rozpoczął zdecydowane działania na rzecz poprawy jakości powietrza. Bank Światowy służy Polsce wsparciem doradczym i pomaga wdrażać mechanizmy finansowe dla Programu Priorytetowego Czyste Powietrze (PPCP), tj. krajowego programu antysmogowego i efektywności energetycznej. Realizowany już program ma docelowo objąć ok. 3 mln budynków jednorodzinnych, które w największym stopniu odpowiadają za tzw. niską emisję i wymagają wymiany źródeł ogrzewania oraz termomodernizacji.

Bank Światowy od trzech lat realizuje usługi doradcze dla Polski w tym obszarze, a teraz – na wniosek polskich władz – finalizuje prace nad instrumentem pożyczkowym o nazwie „Program dla wyników”, który będzie dodatkowym wsparciem dla tych szczególnie ważnych reform.

Poza oczekiwaną poprawą stanu zdrowia ludności PPCP może również być kołem zamachowym polskiej gospodarki, ponieważ skala programu wymaga zaangażowania ogromnych środków finansowych i przyczyni się do powstania nowych miejsc pracy przy docieplaniu budynków mieszkalnych i wymianie systemów grzewczych.

Ostatnia aktualizacja: lis 16, 2021

Aktualności gospodarcze

Ożywienie gospodarcze po kryzysie COVID-19 nadeszło szybciej niż oczekiwano - wzrost gospodarczy w pierwszej połowie 2021 r. wyniósł pięć procent. Konsekwencje kryzysu udało się złagodzić dzięki zdywersyfikowanej strukturze gospodarki, nadzwyczajnym bodźcom fiskalnym i akomodacyjnej polityce pieniężnej.

Udało się utrzymać dobrą sytuację na rynku pracy. Dobrze radziła sobie też produkcja przemysłowa i eksport, szczególnie po złagodzeniu restrykcji w kwietniu 2021 r.

Niezrealizowany popyt i zdecydowany wzrost dochodów wynikający z odbicia na rynku pracy, w połączeniu z programami wsparcia dla rodzin, przyczyniły się w pierwszej połowie roku do 6,3 proc. wzrostu konsumpcji gospodarstw domowych, z mocno zaznaczonym popytem na dobra trwałego użytku. Na ożywienie w inwestycjach trzeba jeszcze poczekać.

Inflacja poszybowała w sierpniu do rekordowo wysokiego poziomu 5,5 procent, nienotowanego od 20 lat. Wzrost inflacji wynika z gwałtownej podwyżki cen paliw, zatorów w łańcuchach dostaw, spiętrzonego popytu i silnych bodźców fiskalnych. Na skutek wyższej inflacji bazowej, silnego popytu wewnętrznego i wzrostu cen producentów należy się też spodziewać dalszej presji na ceny.

Wpływ pandemii na dochody gospodarstw domowych i zatrudnienie udało się złagodzić poprzez programy wsparcia i transfery demograficzne. Bezrobocie utrzymano pod kontrolą: w lipcu bieżącego roku stopa bezrobocia spadła do 5,8 proc., w miarę jak ożywienie gospodarcze zaczęło nabierać tempa. Jednocześnie wzrósł wskaźnik skrajnego ubóstwa i znacząco zwiększyły się nierówności dochodowe, co świadczy o nierównomiernym rozłożeniu skutków kryzysu na rynek pracy.

Perspektywy gospodarcze

Oczekuje się, że w 2022 r. wzrost gospodarczy utrzyma się powyżej potencjału, przy wzroście produkcji przekraczającym 4,5 proc. oraz pogłębiającej się luce popytowej. Wyrównanie popytu w strefie euro spowolni wzrost eksportu, natomiast poprawa zaufania i wzrost tempa realizacji projektów inwestycyjnych, między innymi w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO), będą paliwem dla wzrostu. Popyt wewnętrzny ulegnie wzmocnieniu na fali Polskiego Ładu - nowego programu społeczno-gospodarczego rozpisanego na lata 2021-30. Program zakłada m.in. nowe ulgi w podatku PIT, które wzmocnią progresywność tego podatku; wzrost wydatków na ochronę zdrowia do 6 proc. PKB do 2023 r.; oraz duży pakiet inwestycji infrastrukturalnych i lokalnych inwestycji publicznych. Prezentowane perspektywy gospodarcze uwzględniają niepewność wynikającą z możliwego wystąpienia nowych wariantów COVID-19.

Polska wystąpiła o 23,9 mld euro w formie dotacji oraz 12,1 mld euro w formie preferencyjnych pożyczek z unijnego instrumentu odbudowy (Next Generation EU) na sfinansowanie działań przewidzianych w KPO, który nie został jeszcze zatwierdzony. KPO ma być realizowany do 2023 r., przy czym środki byłyby wypłacane do 2026 r.

Oczekuje się, że deficyt fiskalny zmniejszy się w 2021 r. o blisko 2 punkty procentowe ze względu na niższy deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych. W latach 2022-2023 spodziewana jest stopniowa konsolidacja budżetowa związana z przyspieszeniem tempa wzrostu gospodarki i wycofywaniem bodźców fiskalnych.

Ostatnia aktualizacja: lis 16, 2021