WASHINGTON, 23 Mayıs 2023 – Dünya Bankası İcra Direktörleri Kurulu bugün Türkiye için doğal afetlere karşı hazırlık durumunu iyileştirmek ve şeffaf gayrımenkul piyasaları oluşturmak amacıyla arazi ve bina sicillerinin doğruluğunu arttırmaya yönelik kullanılacak 85,4 milyon ABD$ tutarındaki bir finansmanı onayladı.
Bugün onaylanan Yeşil ve Sürdürülebilir Kalkınma için Arazi Yönetimi Altyapısı Projesi doğru, güncel ve şeffaf bir ulusal arazi ve bina sicilinin geliştirilmesine yardımcı olacaktır. Türkiye’nin önemli kentsel alanlarının üç boyutlu (3B) şehir modellerini oluşturmak ve yaklaşık 6 milyon parsel arazinin kadastro verilerini güncellemek için en yeni teknolojilerden yararlanılacaktır.
Bu yaklaşık 18 milyon kişinin tam ve doğru tapu kayıtları sayesinde iyileştirilmiş mülkiyet güvenliğinden yararlanmasını sağlayacaktır. Üç boyutlu şehir modellerinin geliştirilmesi, vatandaşların evlerinin ve diğer binaların bulunduğu yerlerdeki potansiyel tehlikeleri belirlemelerine yardımcı olarak vatandaşların güvenliğini destekleyecek, Türkiye’nin yüksek riskli deprem bölgelerinde yaşayan 35 milyon kişi bundan faydalanacaktır.
Dünya Bankası Türkiye Ülke Direktörü Humberto Lopez projenin onaylanması vesilesiyle yaptığı açıklamada şunları belirtti: “6 Şubat günü yaşanan yıkıcı depremler Türkiye’nin doğal afetlere ve yakın geçmişte de gördüğümüz gibi ikimle ilgili tehlikelere karşı kırılganlığını bizlere hatırlatan trajik olaylardır. Binaların ve insanların yaşadığı yerlerin doğru bir muhasebesi, kriz zamanlarında hayat kurtarmak için kritik önem taşır. Dünya Bankası afetlere hazırlık kapasitesine önemli bir katkıda bulunmaktan ve Türk halkının güvenliğini iyileştirmekten memnuniyet duymaktadır.”
Arazi ve bina sicili, hükümetlerin, işletmelerin ve bireylerin gayrimenkul varlıklarını yönetmeleri ve korumaları bakımından temel bir araçtır. Sicil gayrimenkul değerlerinin belirlenmesinde, imar düzenlemelerinin ve yapı yönetmeliklerinin uygulanmasında ve arazilerin sürdürülebilir ve eşitlikçi bir şekilde kullanılmasının sağlanmasında kullanılan, mülkiyet, sınırlar, konum, büyüklük ve yapılan iyileştirmeler ile ilgili bilgiler içermektedir.
Türkiye’de son yetmiş yıllık dönemde yaşanan hızlı kentsel büyüme kaçak konutların ve binaların inşa edilmesine yol açmıştır. Kaçak yapılaşmanın ölçeği tapu sicillerinde kayıtlı bilgiler ile sahadaki gerçek durum arasında önemli uyuşmazlıkların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) tarafından 2021 yılında Amasya şehrinde yapılan bir pilot çalışmada, özel mülkiyetli binaların yüzde 70’inin ve kamu mülkiyetindeki binaların yüzde 88’inin tescil edilmediği ve tescil edilmemiş özel mülkiyetli binaların yaklaşık yarısının imar yönetmeliklerine aykırı inşa edildiği tespit edilmiştir.
Bir gayrımenkulün konumu ile ilgili yanlış bilgiler çok geniş kapsamlı sonuçlara yol açabilir. Bir afet durumunda, hangi hanelerin, işletmelerin veya hangi kamu hizmetlerinin etkileneceğini ve etkilerin boyutlarının nasıl olacağını değerlendirmeyi güçleştirir. Tescil edilmemiş binalar ve yanlış değer beyanları aynı zamanda hükümetler ve belediyeler için gelir kaybına da yol açar. Ayrıca, güvenilir olmayan bilgiler sebebiyle teminatların yetersiz olması durumunda bankacılık sektörü de riske atılmış olur.
Dünya Bankası Proje Ekibi Liderlerinden birisi olan Anna Corsi proje ile ilgili olarak yaptığı açıklamada, “Bu proje, doğal afetlere ve iklim değişikliği etkilerine karşı hazırlık durumunu iyileştirmeye ek olarak, piyasa verilerinin daha geniş ölçekli bir şekilde ulaşılabilir hale getirilmesi sayesinde şeffaf ve etkin bir gayrımenkul piyasasının gelişimine önemli bir katkıda bulunacaktır” dedi.
Dünya Bankası, afet riski yönetimi, kentsel gelişim ve enerji verimliliği alanlarında Türkiye için önemli ve güvenilir bir ortaktır. Son yıllarda uygulamaya konulan diğer Dünya Bankası projeleri arasında Kamu Binalarında Deprem Dayanımı ve Enerji Verimliliği Projesi; İstanbul Deprem Riski Azaltma ve Acil Durum Hazırlık Projesi; Türkiye'deki Mülteciler için Mali Yardım Programı tarafından finanse edilen Güvenli Okullar Projesi; Okullarda Afet Riski Yönetimi Projesi; Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Enerji Verimliliği Projesi ve Kamu Binalarında Enerji Verimliliği Projesi Yer almaktadır.
