សូមអរគុណប្រធានអង្គប្រជុំ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន, ឯកឧត្តម និងសហការី។ តាងនាមឱ្យក្រុមធនាគារពិភពលោក ខ្ញុំមានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយក្រៃលែងដោយបានចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចសន្ទនាថ្ងៃនេះ។
ប្រជាជននៅតាមបណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ កំពុងប្រឈមមុខនឹងការធ្លាក់ចុះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនូវស្តង់ដារជីវភាពរស់នៅ ដែលបណ្តាលមកពីឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានផ្ទួនៗគ្នាពីជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ ជម្លោះ និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ នៅក្នុងសហគមន៍អាស៊ាន គ្មានប្រទេសណាមួយអាចគេចផុតពីដំណើរធាក់ថយទាំងនេះទេ។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំរបស់យើងកាលពីមួយខែមុន យើងបានពិភាក្សាគ្នាជាមួយអាជ្ញាធរនៅតាមប្រទេសនានា អំពីការគំរាមកំហែងនៃកំណើនអតិផរណាទៅលើការើបឡើងវិញរបស់សេដ្ឋកិច្ចពីជំងឺកូវីដ ដែលនៅមានសភាពផុយស្រួយនៅឡើយ។ ដំណើរធាក់ថយនេះ គឺដោយសារតែប្រសិទ្ធភាពមានកម្រិតនៅក្នុងគោលនយោបាយគាំទ្រក្នុងអំឡុងពេលមានជំងឺរាតត្បាតកន្លងមក និងដោយសារការកើនឡើងថ្លៃថាមពល និងថ្លៃស្បៀងអាហារទាក់ទងនឹងសង្គ្រាមនៅប្រទេសអ៊ុយក្រែន។ កិច្ចពិភាក្សារបស់យើងក៏បានផ្តោតផងដែរទៅលើវិធីសម្រាប់រកតុល្យភាពរវាងការក្បិតក្បៀតហិរញ្ញវត្ថុ និងការវិនិយោគដើម្បីស្តារសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ។
តំបន់អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិកនឹងបន្តរងផលប៉ះពាល់ពីការធ្លាក់ចុះនៃតម្រូវការសកល ដែលយើងមើលឃើញថានឹងមានសភាពកាន់តែជ្រាលជ្រៅជាងមុនទៀតនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ យើងព្យាករថាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងឆ្នាំនេះនឹងធ្លាក់ចុះមកនៅត្រឹម ៣,២% ពី ៧,២ នៅឆ្នាំ២០២១ និងងើបឡើងវិញដល់ ៤,៦% ទៅ ៥% នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣ នោះបើសិនជាមានការបន្ធូរបន្ថយក្នុងវិធានការរឹតបន្តឹងកូវីដ នៅក្នុងប្រទេសចិន។
នៅត្រង់នេះ ខ្ញុំសូមបើកវង់ក្រចកបន្តិចដើម្បីលើកឡើងអំពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ ឥទ្ធិពលរួមគ្នានៃសភាពការណ៍ដែលបានកើតឡើងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស បានបំផ្លាញចោលអស់នូវវឌ្ឍនភាពនៃការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រអស់មួយទសវត្សរ៍។ តាមការប៉ាន់ប្រមាណរបស់យើង ឥឡូវនេះជនក្រីក្រមានចំនួនប្រហែលជា ៤០% នៃប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ា បន្ថែមពីលើប្រជាជន១,៤លាននាក់ដែលត្រូវផ្លាស់ទីលំនៅក្នុងស្រុកដោយសារជម្លោះ និងមនុស្ស ១៥លាននាក់ផ្សេងទៀតត្រូវប្រឈមនឹងអសន្តិសុខស្បៀង។
សភាពការណ៍ទាំងអស់នេះ កំពុងតែកើតឡើងក្នុងខណៈដែលការប្រែប្រួលអាកាសធាតុបន្តជះឥទ្ធិលអាក្រក់របស់វានៅទូទាំងពិភពលោក។ នាកិច្ចប្រជុំ COP 27 មេដឹកនាំពិភពលោកបាននិយាយអំពីការលំបាកក្នុងការធ្វើចំណាត់ការឱ្យបានខ្លាំងក្លាលើផ្នែកអាកាសធាតុនេះណាស់ ក្នុងពេលមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច។ ប៉ុន្តែការខកខានធ្វើចំណាត់ការនាពេលនេះទៅលើការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ នឹងកាន់តែគំរាមកំហែងទៅវិញទេដល់អត្ថិភាព និងនិរន្តរភាពនៃផលសេដ្ឋកិច្ចដែលសម្រេចបានកន្លងមក។
ដូច្នេះ តើបណ្តារដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើដូចម្តេច?
របៀបដែលរដ្ឋាភិបាលនានាឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាប្រឈមនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ នឹងតម្រង់ទិសសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍក្នុងផ្លូវវែងឆ្ងាយទៅមុខ។ យើងចង់ឃើញថា ការឆ្លើយតបរបស់គោលនយោបាយត្រូវបំពេញតាមគោលដៅរយៈពេលខ្លី និងរយៈពេលវែង ក្នុងពេលតែមួយ។ ឥឡូវនេះរដ្ឋាភិបាលនានាកំពុងស្វែងរកតុល្យភាពថ្មីរវាងសន្តិសុខជាតិ និងការបើកចំហ។ ចំណុចនេះនឹងជះឥទ្ធិពលទៅលើលំហូររបស់ពាណិជ្ជកម្ម, ហិរញ្ញវត្ថុ, មនុស្ស និងគំនិត។ វិធានការឆ្លើយតបទៅនឹងផ្នែកសន្តិសុខថាមពលនិងលទ្ធភាពជាវថាមពល អាចរុញកិច្ចខិតខំកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលប្រែប្រួលអាកាសធាតុឱ្យធ្លាក់ពីគន្លងផ្លូវរបស់វា។
នៅក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាប្រឈមដែលយើងមានក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បណ្តាប្រទេសនៃសមាគមអាស៊ាននៅមានឱកាសច្រើន។
នៅក្នុងវិស័យផលិតកម្ម យើងឃើញថាមានខ្សែចង្វាក់តម្លៃសកលចម្រុះបែប និងឱកាសនាំចេញថ្មីច្រើនសម្រាប់អាស៊ាន។
នៅក្នុងផ្នែកសេវាកម្ម ឌីជីថលូបនីយកម្មកំពុងតែពង្រីកលទ្ធភាព និងភាពស័ក្តិសិទ្ធរបស់ការផ្តល់សេវានៅក្នុងផ្នែកអប់រំ, សុខាភិបាល, ហិរញ្ញវត្ថុ និងផ្នែកសេវាសាធារណៈច្រើនមុខទៀត។
ពេលនេះ លទ្ធភាពទទួលបានផលចំណេញកាន់តែច្រើនពីបច្ចេកវិទ្យាបៃតង បានអនុញ្ញាតឱ្យប្រទេសជាច្រើនអាចកាត់បន្ថយការបំភាយកាបូនដោយមិនបង្កផលប៉ះទង្គិចធ្ងន់ធ្ងរទៅលើកម្រិតនៃការទទួលទានប្រើប្រាស់, កំណើន និងការអភិវឌ្ឍ។
ដើម្បីច្បាមយកកាលានុវត្តភាពទាំងនេះ មានចំណាត់ការសកម្មភាពគន្លឹះបីយ៉ាងដែលប្រទេសនីមួយៗអាចធ្វើរៀងៗខ្លួន និងចំណាត់ការសកម្មភាពបីទៀតដែលអាស៊ានអាចយកទៅអនុវត្តរួមគ្នាក្នុងក្របខណ្ឌសហគមន៍ទាំងមូល។
ទីមួយ សមាជិកអាស៊ានគួរតែចាប់ផ្តើមដកថយបន្តិចម្តងៗពីអន្តរាគមន៍គាំទ្រផ្នែកសារពើពន្ធ និងហិរញ្ញវត្ថុដែលបានផ្តល់ក្នុងអំឡុងពេលមានជំងឺកូវីដ និងធ្វើការដោះស្រាយឡើងវិញនូវបញ្ហាតារាងសមតុល្យដែលមិនទាន់ត្រូវបានទូទាត់ ដោយសារតែមានអន្តរាគមន៍អត់ធ្មត់អនុគ្រោះក្នុងកំឡុងពេលមានជំងឺរាតត្បាត។
ទីពីរ ប្រទេសអាស៊ានត្រូវបង្កើនភាពស័ក្តិសិទ្ធនៃគោលនយោបាយសារពើពន្ធ។ ពេលនេះ បំណុលសាធារណៈនៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍បានឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់មិនធ្លាប់មានក្នុងរយៈពេល ៥០ឆ្នាំកន្លងមក ដូច្នេះលំហគោលនយោបាយសារពើពន្ធមានសភាពកាន់តែចង្អៀតជាងមុនហើយ។ មុនពេលជំងឺកូវីដផ្ទុះឡើង ចំណូលពន្ធក្នុងតំបន់អាស៊ានមានជាមធ្យម ១៣% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) ធៀបនឹង ២៥% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) សម្រាប់ប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿន។ ក្នុងន័យនេះ គេគួរតែបង្កើនការប្រមូលពន្ធតាមរយៈការពង្រីកមូលដ្ឋានពន្ធ ដោយមិនបាច់ដាក់បន្ទុកទៅលើជនក្រីក្រទេ ជាពិសេសពន្ធលើអចលនទ្រព្យ, ពន្ធលើការបំភាយកាបូន និងពន្ធឡើងតាមកម្រិតប្រាក់ចំណូលផ្ទាល់ខ្លួននិងប្រាក់ចំណូលក្រុមហ៊ុន។ នៅលើផ្នែកចំណាយវិញ ការឧបត្ថម្ភធនទូទៅគួរតែត្រូវបានជំនួសដោយការផ្ទេរសាច់ប្រាក់ឱ្យចំគោលដៅចាំបាច់វិញ។
ទីបី ប្រទេសនានាត្រូវតែបង្កើនគុណភាពនៃធនធានមនុស្ស ដើម្បីស្តារមកវិញនូវការខាតបង់ដោយសារជំងឺកូវីដ និងដើម្បីបង្កើនផលិតភាពការងារ និងនវានុត្តភាព។ ការវិនិយោគក្នុងវិស័យអប់រំគឺជាការចាំបាច់ ដើម្បីត្រៀមសិស្សឱ្យមានសមត្ថភាពសម្រាប់ចាប់យកការងារនាពេលអនាគត រួមទាំងជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល និងបៃតង ផងដែរ។ មានបទពិសោធន៍ច្រើនដែលគេអាចរៀនសូត្រពីក្នុងតំបន់អាស៊ី និងក្នុងតំបន់អាស៊ានបាន។
ដើម្បីបំពេញបន្ថែមដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនៅកម្រិតជាតិនីមួយៗ យើងចាំបាច់ក៏ត្រូវមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិខ្លាំងជាងនេះថែមទៀត ដែលអាស៊ានអាចជួយបាននៅក្នុងវិស័យបីដូចខាងក្រោម៖
ទីមួយ គឺការសម្របសម្រួលគោលនយោបាយម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីគ្រប់គ្រងវិបត្តិផ្ទួនៗគ្នា និងកែសម្រួលគោលជំហរគោលនយោបាយ។ កិច្ចប្រជុំអាស៊ានគឺជាឱកាសមួយសម្រាប់បង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងសាមគ្គីភាពឱ្យកាន់តែខ្លាំងក្លាថែមទៀត។
ទីពីរ អាស៊ានមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការលើកទឹកចិត្ត និងគាំទ្រដល់ការសម្របសម្រួលការវិនិយោគ និងភាពចុះសម្រុងគ្នានៃគោលនយោបាយ ដែលពង្រីកទីផ្សារតាមប្រទេសឱ្យទៅហួសពីព្រំដែនជាតិរបស់ខ្លួន។
ការចរចាពាណិជ្ជកម្មដែលជំរុញការកែទម្រង់នៅតាមប្រទេស និងដែលបង្កលទ្ធភាពសម្រាប់ការចូលទៅកាន់ទីផ្សារនៅបរទេស អាចយកតាមគំរូអាស៊ាននៃលទ្ធិបើកចំហតំបន់ ក៏ដូចជាភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចទូលំទូលាយក្នុងតំបន់នាពេលថ្មីៗនេះផងដែរ។ អ្វីដែលត្រូវធ្វើមុនគេគឺការចៀសវាពីការរឹតត្បិតលើការនាំចេញ ដែលនឹងគ្មាននាំអ្វីក្រៅពីការខាតបង់រួមដល់ប្រទេសទាំងអស់ក្នុងសមាគមទេ។
ការពង្រីកទីផ្សារក៏ពាក់ព័ន្ធនឹងការតភ្ជាប់បណ្តាញដឹកជញ្ជូន និងថាមពលក្នុងតំបន់ផងដែរ មានផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវដែក កំពង់ផែ បណ្តាញអគ្គិសនី និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធព្រលានយន្តហោះ ជាដើម។ យើងកំពុងគាំទ្រគម្រោងសាងសង់ផ្លូវក្នុងប្រទេសឡាវដែលមានចម្ងាយជាង ១៨០០គីឡូម៉ែត្រ ដែលនឹងបង្កើតបានជាឆ្អឹងខ្នងនៃបណ្តាញផ្លូវក្នុងស្រុក ហើយតភ្ជាប់ពីប្រទេសឡាវជាមួយប្រទេសកម្ពុជា ថៃ និងវៀតណាម ដែលនឹងប្រែក្លាយប្រទេសទាំងនេះទៅជាផ្នែកដ៏សំខាន់មួយនៃការតភ្ជាប់នៅក្នុងតំបន់។
ទីបី ចំណាត់ការសកម្មភាពផ្នែកអាកាសធាតុដើម្បីរៀបចំមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់កំណើនប្រកបដោយចីរភាព ដែលជាអន្តរកម្មដ៏ត្រឹមត្រូវមួយដែលអនុញ្ញាឱ្យមនុស្សគ្រប់រូបមានចំណែកទទួលបានប្រយោជន៍ពីអនាគតបៃតង និងទទួលស្គាល់ និងឆ្លើយតបទៅនឹងការចំណាយលើការផ្ទេរទៅរកសេដ្ឋកិច្ចបៃតង។ គិតត្រឹមតែឆ្នាំសារពើពន្ធចុងក្រោយនេះ ក្រុមធនាគារពិភពលោកបានធ្វើហិរញ្ញប្បទានគិតជាទឹកប្រាក់សរុបចំនួន ៣១,៧ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក សម្រាប់បម្រើគោលដៅអាកាសធាតុ ក្នុងឆ្នាំសារពើពន្ធ២០២២។ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ានិងប៉ាស៊ីហ្វ៊ិក ៤៦%នៃការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានរបស់យើងក្នុងរយៈពេលដូចគ្នានេះ គឺធ្វើទៅលើគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ផ្នែកអាកាសធាតុឆ្លាតវៃ។
ចុងក្រោយ ខ្ញុំសូមលើកឡើងបន្តិចអំពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ ជាអកុសល ពេលនេះនៅមិនទាន់រកឃើញដំណោះស្រាយចំពោះស្ថានការណ៍នយោបាយនៅទីនោះនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែវានៅតែជារឿងសំខាន់ដែលយើងត្រូវស្វះស្វែងរកមធ្យោបាយដ៏មានប្រសិទ្ធភាពដើម្បីជួយអ្នកដែលងាយរងគ្រោះបំផុត ទាំងនៅក្នុងប្រទេស និងនៅក្រៅប្រទេស។ យើងកំពុងរៀបចំគម្រោងមួយ ដើម្បីជួយដល់សហគមន៍ជាជម្រើសមួយចំនួននៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាក្នុងជំហានដំបូង មុននឹងពង្រីកថែមទៀតទៅពេលខាងមុខ។
ជុំវិញបញ្ហាទាំងអស់នេះ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅតែជាចំណុចសំខាន់ក្នុងការយកឈ្នះលើបញ្ហាប្រឈមរួមរបស់យើង និងក្នុងច្បាមយកឱកាស។ ក្នុងស្មារតីនេះ ខ្ញុំសូមជូនពរកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានប្រព្រឹត្តដល់ទីបញ្ចប់ដោយជោគជ័យ។
សូមអរគុណ!
