Nguyễn Thu Trang là người tâm huyết trong việc huy động giới trẻ ở Việt Nam tìm kiếm những giải pháp tập thể nhằm giảm thiểu rác thải nhựa. Trang đồng sáng lập GreenHub, một tổ chức phi chính phủ tập trung vào vấn đề phát triển bền vững ở Việt Nam.
Trang có thể giới thiệu về bản thân và về GreenHub?
Tôi đã làm việc trong lĩnh vực môi trường và phát triển, chuyên về ô nhiễm rác thải nhựa ở Việt Nam trong 14 năm qua.
Tôi là người tâm huyết với các sáng kiến giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa, kiếm tìm các giải pháp và hành động tập thể. Tôi cảm thấy hứng khởi khi được kết nối với mọi người và góp phần tạo ra những thay đổi tích cực. Đó là lý do tôi thành lập ra GreenHub với các đồng sự có cùng quan điểm vào năm 2016.
GreenHub là tổ chức phi lợi nhuận hướng đến kiến tạo các cộng đồng bền vững. Chúng tôi đặt mục tiêu phát triển và triển khai các biện pháp hiệu quả, dựa trên bằng chứng để thúc đẩy sản xuất xanh, lối sống bền vững, và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Tại sao rác thải nhựa lại là thách thức lớn cho đại dương và sông ngòi ở Việt Nam?
Rác thải nhựa là một trong những thách thức môi trường lớn nhất hiện thế giới phải đối mặt. Vật liệu nhựa mới chỉ được phát minh ra cách đây một thế kỷ nhưng nó đã gây ra nguy cơ ngày càng lớn trên toàn cầu, cả trên đại dương và xã hội nói chung. Mức độ trầm trọng của vấn đề đòi hỏi chúng ta phải hành động cấp thiết.
Tăng trưởng kinh tế cao và quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng ở Việt Nam là nguyên nhân trực tiếp làm tăng chất thải rắn. Theo số liệu từ Tổng Cục Môi trường, rác thải rắn ở đô thị Việt Nam tăng 10 đến 16% mỗi năm. Theo ước tính, mỗi năm Việt Nam thải ra trên 30 triệu tấn chất thải rắn, một phần ba đến từ các khu vực đô thị, [1] và chỉ 10% chất thải được thu hồi để tái chế hoặc tái sử dụng.[2]
Tình trạng này đặc biệt nghiêm trọng ở các khu vực ven biển, đô thị và ven sông ở Việt Nam. Việt Nam là một trong 5 quốc gia đứng đầu thế giới về thải rác nhựa ra đại dương không qua xử lý, với ước tính 2.500 tấn rác thải nhựa được thải ra ở khắp Việt Nam hàng ngày[3].
Lần đầu tiên bạn tham gia giải quyết vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa là khi nào?
Năm 2006, tôi làm việc với tư cách là Điều phối viên Chương trình Dọn sạch Vùng Duyên hải Quốc tế ở Việt Nam, chương trình này huy động giới trẻ tham gia nỗ lực giảm thiểu rác thải nhựa thông qua các hoạt động dọn sạch bãi biển để khuyến khích nâng cao nhận thức và hành động.
Năm 2017, tôi gặp Tiến sĩ Denise Hardesty - trưởng nhóm nghiên cứu về Đại dương và Khí quyển của Tổ chức Nghiên cứu Công nghiệp và Khoa học Khối Thịnh vượng Chung (CSIRO), nhà tiên phong của phong trào sinh thái chuyên nghiên cứu về ô nhiễm biển và làm việc với các quốc gia trên thế giới nhằm sử dụng khoa học để giảm lượng rác thải ra đại dương.
Sau cuộc gặp gỡ này, tôi nghĩ rằng nếu hiểu tường tận con đường rác đi từ điểm ban đầu đến điểm cuối là đại dương, chúng ta có thể triển khai các giải pháp chống ô nhiễm dựa vào khoa học. Hiện nay, chúng tôi đang thực hiện các nghiên cứu nhằm áp dụng các phương pháp khoa học để xây dựng cơ sở dữ liệu về ô nhiễm rác thải nhựa tại Việt Nam thông qua các cuộc khảo sát thực địa. Sáng kiến này được thực hiện phối hợp với CSIRO và Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế(IUCN).
