WARSZAWA, 4 kwietnia 2014 roku – Bank Światowy przedstawił dzisiaj w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju raport pt. „Przegląd krajowych i wojewódzkich strategii badań i innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji (RIS3) w Polsce”. Raport zawiera spostrzeżenia i rekomendacje mające na celu udoskonalenie obecnych „Strategii badań i innowacji” („RIS3”) pod kątem lepszego ukierunkowania i większej efektywności wsparcia publicznego dla innowacji na szczeblu krajowym i regionalnym.
Chcąc uzyskać środki na innowacje w obecnej unijnej perspektywie finansowej przypadającej na lata 2014-2020, Polska musi wypracować nowe ramy innowacji, których część stanowią właśnie „Strategie badań i innowacji” zgodne z nową, opracowaną przez Komisję Europejską koncepcją „inteligentnej specjalizacji”.
W tym kontekście Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju zwróciło się do Banku Światowego z prośbą o wsparcie polegające na: (i) przeglądzie (wersji roboczych) strategii „RIS3” w Polsce na szczeblu regionalnym, makro-regionalnym i ogólnokrajowym, (ii) sformułowaniu zaleceń w świetle konieczności spełnienia warunku wstępnego (warunku ex ante) wyznaczonego przez Komisję Europejską w związku z inteligentną specjalizacją; oraz (iii) ocenie wewnętrznej spójności strategii „RIS3” na szczeblu regionalnym, makro-regionalnym i ogólnokrajowym.
„W nowej perspektywie finansowej UE 2014-2020 Polska ma otrzymać w ramach funduszy strukturalnych ponad 82,5 mld euro, w tym około 10 mld euro z przeznaczeniem na krajowe i regionalne programy wspierania innowacji. Korzystne zainwestowanie tych środków będzie kluczem do zapewnienia długotrwałej i zrównoważonej transformacji społeczno-gospodarczej i skracania dystansu do bardziej rozwiniętych krajów i regionów”, powiedział Marcin Piątkowski, starszy ekonomista w Banku Światowym i współautor raportu. „Cieszymy się, że możemy współpracować z Ministerstwem Infrastruktury i Rozwoju przy przeglądzie projektów strategii „RIS3” i przedstawić zalecenia dotyczące ich poprawy tak, aby stały się rzeczywistym narzędziem strukturalnej zmiany gospodarek województw.”
Jak wynika z raportu Banku Światowego, obecnie istniejące ramy „RIS3” - choć dość zaawansowane - wymagają dodatkowych wysiłków pod kątem spełnienia wymogów KE. W przypadku Polski najważniejsze wyzwania dotyczące ram innowacji można streścić następująco:
- Systemy strategii badań i innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji na szczeblu krajowym i regionalnym trzeba udoskonalić tak, aby tworzyły spójną całość;
- Potrzebujemy więcej dowodów świadczących o tym, że proponowane nowe ramy strategiczne faktycznie wykraczają poza dotychczasowe podejście znane z perspektywy finansowej Unii Europejskiej z lat 2007-2013, kładącej nacisk bardziej na absorpcję środków niż na rezultaty;
- Trzeba jasno zdefiniować i rozgraniczyć zakres działań przypisanych do szczebla krajowego, makro-regionalnego i regionalnego, włącznie z zakresem odpowiedzialności;
- Warto poświęcić więcej uwagi budowaniu zaufania i usprawnieniu komunikacji pomiędzy rządem centralnym i władzami samorządowymi, a także trzeba wzmocnić potencjał instytucji działających na wszystkich trzech poziomach władzy;
Proces formułowania i wdrażania strategii wymaga silniej zdefiniowanego przywództwa
Raport zawiera również rekomendacje dotyczące udoskonalenia dokumentów strategicznych „RIS3”:
- Udoskonalenie dokumentów strategicznych tak, aby można je było w pełni przełożyć na konkretne działania na poziomie operacyjnym i aby były zrozumiałe dla opinii publicznej. Powinny też zawieraćjasno określny plan działań wdrożeniowych i margines swobody zapewniający niezbędną elastyczność;
- Wzmocnienie uzasadnienia dla wyboru inteligentnych specjalizacji w oparciu o solidne dowody i nowy model planowania biznesowego;
- Wzmocnienie potencjału wewnętrznego kluczowych interesariuszy;
- Wprowadzenie rygorystycznego systemu monitorowania i ewaluacji oraz podjęcie działań prowadzących do mierzenia efektów netto podejmowanych interwencji publicznych;
- Większa spójność wewnętrzna w poszczególnych województwach na styku wojewódzkiej strategii badań i innowacji „RIS3”, strategii rozwoju województwa oraz regionalnego programu operacyjnego – dokumenty te powinny się wzajemnie uzupełniać;
- Reforma systemu innowacji, aby wyeliminować rozdrobnienie i powielanie się zasobów i kompetencji;
- Zapewnienie większego zaangażowania i przywództwa: strategia „RIS3” powinna być własnością danego województwa, która odzwierciedla jego faktyczne priorytety rozwojowe i daje szansę na sprawną realizację;
- Trzeba wyjść poza horyzont obecnej perspektywy finansowej i zadbać o to, aby system innowacji był samowystarczalny nawet wtedy, gdy zmniejszy się strumień środków unijnych napływających do Polski po 2020 roku (trzeba z wyprzedzeniem zaplanować, jak sobie radzić bez dostępu do „łatwych” pieniędzy).
Prezentowany projekt stanowi jeden z elementów szerszego programu wsparcia ze strony BŚ w obszarze wspierania innowacji w Polsce.
