Odra, która na przestrzeni swojego ponad 800-kilometrowego biegu płynie przez Republikę Czeską, Polskę i Niemcy od dawna zapewniała żywność, transport i zatrudnienie mieszkańcom niezliczonych osiedli jakie w ciągu wieków powstawały na jej brzegach.
W lipcu 1997 r., w ciągu zaledwie czterech dni, na okolice Wrocławia spadło ponad 50 cm deszczu – podnosząc poziom wody w Odrze i powodując jedna z najstraszniejszych powodzi w historii Polski. Jej skutki były katastrofalne: zalanych zostało ponad 700,000 domów, 650 km2 terenu znalazło się pod wodą. Zginęły 54 osoby.
Tragedia ta uwypukliła potrzebę modernizacji systemu ochrony przeciwpowodziowej w regionie, funkcjonującego od 1903 roku. W odpowiedzi na tę potrzebę, rząd polski nawiązał współpracę z Grupą Banku Światowego i innymi organizacjami międzynarodowymi, w celu odbudowy regionu po katastrofie oraz stworzenia nowego systemu przeciwpowodziowego, który uchroniłby region przed kolejną powodzią na tak wielką skalę.
Grupa Banku Światowego we współpracy z partnerami polskimi zrealizowała szereg przedsięwzięć w celu ochrony ponad 2.5 miliona mieszkańców przed niszczącymi powodziami, które nękały dorzecze Odry od lat. Jednym z głównych komponentów tych prac jest Projekt ochrony przeciwpowodziowej dorzecza Odry - siedmioletni projekt o wartości 505 mln EUR, współfinansowany przez Europejski Fundusz Spójności, bank rozwoju rady Europy (CEB), Bank Światowy, oraz rząd Polski.
Po zakończeniu fazy wstępnej, obejmującej stworzenie struktury organizacyjnej niezbędnej do realizacji projektu i szkolenie personelu, projekt znajduje się obecnie na końcowym etapie fazy drugiej i niebawem wejdzie w trzecią. Kiedy odpowiednie mechanizmy wdrożeniowe zostały opracowane i ugruntowane, przystąpiono do pozyskiwania gruntów i zezwoleń niezbędnych do budowy polderu – „suchego” zbiornika o wartości 218 mln EUR, który zmniejszy przepływy szczytowe na Odrze i zapobiegnie jej zlewaniu z Nysą Kłodzką. W ramach tego procesu wykupiono 1,260 hektarów gruntu pod budowę systemu wałów o długości 24 kilometrów, otaczającego polder Racibórz o powierzchni 26km2 Racibórz.
To właśnie na etapie budowy, w lipcu, inwestycję odwiedził Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Bronisław Komorowski. Była to jego pierwsza, od objęcia stanowiska, wizyta na terenie projektu prowadzonego przez Bank Światowy; nie była jednak całkowitą niespodzianką. Kiedy realizacja inwestycji napotkała nieoczekiwane przeszkody prawne, to właśnie prezydent Komorowski – działając równocześnie jako Prezydent i Marszalek Sejmu – nadzorował wprowadzenie w 2010 roku specjalnej ustawy, która stworzyła ramy prawne umożliwiające kontynuację projektu.
Po ustanowieniu stosownych ram prawnych, na początku tego roku rozpoczęła się trzecia faza projektu, która potrwa do końca 2017 r. Poza budową zbiornika Racibórz i Wrocławskiego Węzła Wodnego – inwestycji o wartości 254 mln EUR, obejmującej poprawę wałów przeciwpowodziowych i grobli na terenach przylegających do Odry, rekonstrukcję koryta rzeki, oraz odprowadzenie wody z rzeki Widawy. W trakcie budowy jest również wieś Nowe Nieboczowy, w której zamieszkają rodziny wysiedlone z terenu zalewowego.
Po przeniesieniu kaplicy z jej pierwotnej lokalizacji na terenie zalewowym do wsi Nowe Nieboczowy i ukończeniu kilkunastu budynków – w tym dwóch domów mieszkalnych i ośrodka kultury – nowa wieś zaczyna nabierać kształtów i niebawem stanie się domem dla ponad 180 rodzin.
Realizacja przez władze Polski inwestycji przeciwpowodziowej na tak ogromną skalę jest sygnałem dla mieszkańców: skierowanie wysiłków na zapobieganie raczej niż doraźne działania kryzysowe pozwoli im żyć dostatnio przez wiele lat – bez zagrożenia powodzią, która była tak częstym zjawiskiem w przeszłości.
