នៅក្នុងអំឡុងពេលជាងពីរទសវត្សរ៍កន្លងទៅ ប្រទេសកម្ពុជាមានការផ្លាស់ប្តូររីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ដោយឈានទៅទទួលបានឋានៈជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមទាបក្នុងឆ្នាំ២០១៥ ហើយមានប្រាថ្នាថានឹងសម្រេចឱ្យបាននូវឋានៈជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមខ្ពស់ត្រឹមឆ្នាំ២០៣០។ ដោយមានវិស័យនាំចេញសម្លៀកបំពាក់និងទេសចរណ៍ជាអ្នកនាំមុខ សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជារក្សាបានកំណើនជាមធ្យម ៨ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ រវាងឆ្នាំ១៩៩៨ និងឆ្នាំ២០១៨ ដែលដាក់ប្រទេសនេះក្នុងចំណោមប្រទេសដែលសេដ្ឋកិច្ចមានកំណើនលឿនជាងគេនៅលើពិភពលោក។ ថ្វីបើវាថមថយសន្ទុះបន្តិចមែនក៏ពិតមែន ក៏កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅតែរក្សាបានភាពរឹងមាំដដែល ហើយតាមការគន់គូរទុកជាមុន វាអាចកើនឡើងដល់ទៅ ៧,១ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ដោយសារតែការនាំចេញសម្រេចបានកំណើនខ្ពស់ជាងការរំពឹងទុក គឺ៧,៥ភាគរយ ក្នុងពីឆ្នាំ២០១៨។
វិបត្តិពិភពលោកដែលបង្កឡើងដោយការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺ កូវីឌ ១៩ បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាយ៉ាងខ្លាំងក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ វាស្របពេលដែលកម្ពុជាក៏ប្រឈមនឹងការលុបចោលផ្នែកខ្លះនៃ ភាពអនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្មក្រោមប្រព័ន្ធ «ទំនិញគ្រប់មុខលើកលែងតែអាវុធ» (EBA) របស់សហភាពអឺរ៉ុប។ ការឆ្លងរាលដាលនេះបានបង្កឲ្យមានការធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុកនូវស្ទើរគ្រប់ផ្នែកនៃក្បាលម៉ាស៊ីនដែលជំរុញឲ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៃត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ២០២០នេះ រួមទាំងវិស័យទេសចរណ៍ និងសកម្មភាពសំណង់។ កំណើនត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថានឹងថយចុះយ៉ាងខ្លាំងមកនៅត្រឹម ២,៥ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០២០ ក្នុងសេនារីយោខ្សែបន្ទាត់គោល។ ការផ្ទុះនៃជំងឺកូវីឌ ១៩នេះ និងការងើបឡើងវិញយឺតៗនៃសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចសាកលលោក រួមទាំងចលាចលលើទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុអូសបន្លាយ និងធ្វើឲ្យមានហានិភ័យដល់ចក្ខុវិស័យកំណើនរបស់កម្ពុជា ។
ភាពក្រីក្រនៅកម្ពុជាបន្តធ្លាក់ចុះ។ តាមការប៉ាន់ស្មានមើល អត្រាភាពក្រីក្រក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ មានកម្រិត ១៣,៥ភាគរយក ប្រៀបធៀបទៅនឹង៤៧,៨ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០០៧។ ជិត៩០ភាគរយនៃជនក្រក្រីរស់នៅតាមទីជនបទ។ ទោះបីជាប្រទេសកម្ពុជាសម្រេចបានគោលដៅអភវិឌ្ឍន៍សហសវត្សរ៍ដោយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្របានពាក់កណ្តាលនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៩ ក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែភាគច្រើនលើសលប់នៃគ្រួសារដែលគេចផុតពីភាពក្រីក្រ គឺបានគេចផុតទាំងប៉ផុតប៉ផើយ។ ពលរដ្ឋជិត ៤,៥លាននាក់ កំពុងរស់នៅក្បែរគែមនៃភាពក្រីក្រ ដែលធ្វើឱ្យពួកគេងាយរងគ្រោះធ្លាក់ចុះក្នុងភាពក្រីក្រវិញណាស់ កាលណាត្រូវប្រឈមទៅនឹងស្ថានភាពកន្ត្រាក់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចឬកត្តាខាងក្រៅណាផ្សេងទៀត។
វិស័យអប់រំ និងសុខាភិបាល នៅតែជាបញ្ហាប្រឈមសំខាន់ និងអាទិភាពនៃការអភវិឌ្ឍ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។
កម្ពុជាបានធ្វើឱ្យមានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៅក្នុងការខិតខំកែលម្អសុខភាពមាតា និងទារក ការអភិវឌ្ឍក្មេងតូច និងការអប់រំនៅកម្រិតបឋមសិក្សានៅតាមទីជនបទ។ អត្រាស្លាប់របស់មាតាក្នុងរាល់កំណើតរស់ ១០០០០០កំណើត បានធ្លាក់ចុះពីចំនួន ៤៧២នាក់ក្នុងឆ្នាំ២០០៥ មកនៅត្រឹម១៧០នាក់ក្នុងឆ្នាំ២០១៤។ ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ អត្រាស្លាប់របស់កុមារអាយុក្រោមប្រាំឆ្នាំក្នុងរាល់កំណើតរស់ ១០០០កំណើត បានថយពី៨៣នាក់ក្នុងឆ្នាំ២០០៥ មកនៅត្រឹម៣៥នាក់ក្នុងឆ្នាំ២០១៤។ អត្រាស្លាប់របស់ទារកក៏ធ្លាក់ចុះដែរ គឺពីចំនួន ៦៦នាក់ក្នុងឆ្នាំ២០០៥ មកនៅត្រឹម២៨នាក់ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ក្នុងរាល់កំណើតរស់ ១០០០កំណើត។
ទោះបីជាលទ្ធផលក្នុងវិស័យសុខាភិបាលនិងអប់រំឃើញថាមានវឌ្ឍនភាពពិតមែន ប៉ុន្តែសូចនាកររបស់មូលធនមនុស្សនៅតែមានភាពយឺតយ៉ាវនៅឡើយធៀបនឹងប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាបដូចគ្នា។ ជាក់ស្តែង ទារកម្នាក់ដែលកើតថ្ងៃនេះនឹងមានផលិតភាពផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់បំផុតបានត្រឹមតែ៤៩ភាគរយទេនៅពេលដែលគេធំពេញវ័យ នោះប្រសិនបើគេទទួលបានការអប់រំពេញលេញ មានសុខភាពល្អ និងបរិភោគអាហារមានអាហារូបត្ថម្ភត្រឹមត្រូវក្នុងអំឡុងពេលកុមារភាព។ កុមារមួយនាក់ក្នុងចំណោមបីនាក់ដែលមានអាយុក្រោមប្រាំឆ្នាំមានជំងឺក្រិន ហើយមានតែ៣៦ភាគរយប៉ុណ្ណោះនៃកុមារអាយុពីបីទៅប្រាំឆ្នាំ ដែលចូលរៀនកម្រិតមត្តេយ្យសាលា។
ខណៈដែលអត្រារៀនចប់កម្រិតបឋមសិក្សាបានកើនពី៨២ភាគរយក្នុងឆ្នាំ១៩៩៧ ដល់៩៧ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០១៦ក៏ពិតមែន អត្រារៀនចប់កម្រិតមធ្យមសិក្សាចំណេះទូទៅមានត្រឹមតែ ៥៧ភាគរយទេក្នុងឆ្នាំ២០១៧ ដែលជាអត្រាមួយទាបជាងអត្រាមធ្យមសម្រាប់បណ្តាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមទាបទៅទៀត។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៧ ២១%នៃចំនួនប្រជាជនកម្ពុជា (ស្មើ ៣,៤លាននាក់) គ្មានលទ្ធភាពទទួលបានទឹកស្អាតនៅឡើយទេ ហើយ៣៤% (ស្មើ ៥,៤លាននាក់) ក៏គ្មានលទ្ធភាពទទួលបានសេវាបង្គន់អនាម័យដែរ។
ហេតុនេះ ការកែទម្រង់សំខាន់ៗគឺជាភាពចាំបាច់ដើម្បីឱ្យកម្ពុជាអាចរក្សាបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចដែលជួយដល់ជនក្រីក្រ លើកស្ទួយភាពប្រកួតប្រជែងរបស់ប្រទេស គ្រប់គ្រងសម្បត្តិធនធានធម្មជាតិឱ្យមានចីរភាព និងកែលម្អឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងនូវគុណភាពនិងលទ្ធភាពរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការទទួលបានសេវាសាធារណៈ។ ប្រទេសកម្ពុជានៅតែបន្តជួបការខ្វះខាតខ្លាំងក្នុងផ្នែកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ប៉ុន្តែនឹងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនវិញពីការតភ្ជាប់បណ្តាញគមនាគមន៍កាន់តែទូលំទូលាយជាងមុន អាស្រ័យហេតុនេះការវិនិយោគទៅលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅទីជនបទនិងទីប្រជុំជន គឺជារឿងមួយសំខាន់ខ្លាំងណាស់។ ការបន្តធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចនឹងតម្រូវឱ្យមានការលើកស្ទួយសហគ្រិនភាពឱ្យពង្រីកការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗ និងកសាងជំនាញថ្មីៗដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងភាពចំាំបាច់របស់ទីផ្សារពលកម្មថ្មីដែលកំពុងលេចមុខឡើង។ ស្ថាប័នសាធារណៈដែលមានគណនេយ្យភាពនិងដែលរហ័សរហួន ក៏ជារឿងមួយទៀតមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងដែរដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីត្រូវការរបស់ពលរដ្ឋ និងរបស់វិស័យឯកជន ដែលមានការវិវត្តឥតឈប់ឈរ។ គុណភាពរបស់មូលធនមនុស្សកាន់តែមានសារៈសំខាន់បំផុតលើសអ្វីៗទាំងអស់ ដើម្បីកម្ពុជាឈានទៅសម្រេចគោលដៅប្រកបដោយមហិច្ឆតារបស់ខ្លួនក្នុងការប្រែក្លាយប្រទេសឱ្យទៅជាសេដ្ឋកិច្ចមានចំណូលមធ្យមត្រឹមឆ្នាំ២០៣០។
ទិន្នន័យថ្មីបំផុត: 16 មេសា 2020
