WARSZAWA, 25 września 2018 r. – Zmiany w charakterze pracy oraz szybki rozwój nowych technologii wypychają niektórych pracowników z rynku pracy, powodując wzrost nierówności. Prawo pracy, podatki czy polityki społeczne w krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce, wymagają reform, aby lepiej chronić najsłabszych - tak wynika z opublikowanego we wtorek raportu Banku Światowego poświęconego nowej umowie społecznej potrzebnej dziś w Europie.
Raport nawołuje do przewartościowania polityk społecznych tak, aby spowolnić zwiększającą się przepaść pomiędzy tymi, którzy korzystają z możliwości, jaki daje nowoczesna gospodarka, a tymi, którzy pozostają w tyle.
Z raportu wynika, że wiele osób z klasy średniej ma nadal relatywnie wysokie dochody, ale jednocześnie brak im typowego dla klasy średniej zabezpieczenia socjalnego. Widać to na przykład na rynku pracy w Polsce. W latach 1998-2013 w Polsce nastąpił największy w Europie wzrost odsetka ludzi młodych pomiędzy 20. a 24. rokiem życia pracujących na umowach niestandardowych, czyli tymczasowych lub w niepełnym wymiarze godzin – z 15 procent do 69 procent, czyli aż o 54 punkty procentowe.
Jednocześnie wzrost płac osób pracujących na stanowiskach nierutynowych, wymagających umiejętności kognitywnych był dużo szybszy niż w przypadku pracowników fizycznych. Dodatkowo system podatkowy stał się w ostatnich latach w Polsce mniej progresywny – obniżki podatków dla osób najlepiej uposażonych były większe niż obniżki dla osób mniej zarabiających.
W ocenie Banku Światowego należałoby wprowadzić trzy zasadnicze reformy: zwiększyć zabezpieczenie socjalne dla wszystkich pracowników, bez względu na rodzaj umowy o zatrudnieniu; rozszerzyć zabezpieczenie społeczne i poprawić usługi publiczne, oraz odejść od opodatkowania jedynie dochodów i wydatków, powiększając bazę podatkową o podatki od zysków kapitałowych i od najbogatszych.
Sytuacja ekonomiczna wielu mieszkańców Unii Europejskiej nie poprawia się, co powoduje spadek zaufania do instytucji oraz rosnącą polaryzację społeczeństw.
„Kiedy pytamy ludzi o ich kondycję finansową, opowiadają nam o swoich obawach w związku z nierównościami i brakiem odpowiedniego zabezpieczenia. Nasz raport bada przyczyny tych obaw, analizując zmiany dystrybucji dochodów jakie nastąpiły w ostatnich latach” – mówi Maurizio Bussolo, ekonomista Banku Światowego na region Europy i Azji Środkowej.
„Naszym zdaniem próby zatrzymania globalizacji czy postępu technologicznego nie są dobrym rozwiązaniem. Zamiast tego potrzebna jest nowa umowa społeczna z bardziej sprawiedliwym podziałem ryzyk i szans tak, aby móc dalej korzystać z owoców postępu, jaki dokonał się w Europie w ostatnich dekadach” – dodaje Maurizio Bussolo.
Raport Banku Światowego identyfikuje cztery zasadnicze typy nierówności, które szkodzą gospodarczej równowadze w Europie: a) młodsze - starsze pokolenia; b) rodzaj wykonywanej pracy; c) nierówny dostęp ze względu na czynniki geograficzne; d) nierówności ze względu na płeć, pochodzenie etniczne, wychowanie itp.
