WASHINGTON DC, 8 Ağustos 2025 — Dünya Bankası, İstanbul’un afetler ve iklim riskleri için acil durum hazırlık ve müdahale kapasitelerinin güçlendirilmesine yönelik kritik bir yatırım olan İstanbul Dirençlilik Projesini desteklemek için 650 milyon ABD$ tutarındaki bir krediyi onayladı. Türkiye’nin en büyük şehrinde yaşamları, geçim kaynaklarını ve ekonomik faaliyeti korumanın üzerinde odaklanan proje İstanbul’un dirençliliğini arttırmayı amaçlamaktadır.
İstanbul’un Türkiye’nin gayrısafi yurtiçi hasılasının (GSYH) neredeyse üçte birini oluşturduğu ve 15 milyondan fazla insanı barındırdığı düşünüldüğünde, şehrin depremlere ve iklim şoklarına karşı kırılganlığı sadece şehir nüfusu için değil aynı zamanda ülke ekonomisi için de riskler oluşturmaktadır. Proje temel kamu hizmetlerinin afetler sırasında ve sonrasında işlemeye devam etmesine, toplulukların korunmasına ve büyük bir acil durumda ekonomik sürekliliğin sağlanmasına yardımcı olacaktır.
Dünya Bankası Türkiye Ülke Direktörü Humberto Lopez projenin onaylanması vesilesiyle yaptığı açıklamada şunları belirtti: “Bu proje İstanbul halkının ve ekonomisinin korunması için hayati bir önem taşımaktadır. Türkiye, acil durum hazırlık kapasitesini güçlendirerek, kamu altyapısını modernize ederek ve topluluk dirençliliğini destekleyerek en stratejik illerinden birisi için daha güvenli bir gelecek inşa etmektedir. Bir yandan afet müdahale kapasitelerini arttırırken ve kritik kamu hizmetlerinin sürekliliğini sağlarken, aynı zamanda yaşamları ve işleri koruyacaktır.”
İstanbul Dirençlilik Projesi dört temel alan üzerinde odaklanmaktadır:
- Acil Durum Hazırlık ve Müdahale Kapasitesinin Güçlendirilmesi: Proje, 250 acil sağlık hizmetleri istasyonu, iki arama ve kurtarma merkezi ve 19 itfaiye istasyonu ve orman yangını tespit kulesi de dahil olmak üzere kritik acil durum müdahale altyapısının inşasını finanse edecektir. Ayrıca, ekipman temini, eğitim ve topluluk düzeyindeki hazırlık faaliyetleri yoluyla acil durum lojistik olanaklarını ve arama ve kurtarma kapasitesini arttıracaktır.
- Kamu Binalarının Dirençliliğinin Arttırılması: Okullar, yurtlar, yaşlı bakım tesisleri ve toplum merkezleri de dahil olmak üzere yaklaşık 50 kritik kamu binası, yüksek deprem ve iklim dirençliliği standartlarına uygun olarak inşa edilecektir. Bu binalar, afetler sırasında güvenli sığınaklar olarak hizmet verecek ve yerinde güneş enerjisi üretimi, yağmur suyu hasadı ve kendi kendine yeterlilik sağlayan enerji açısından verimli sistemler gibi yeşil altyapı unsurlarını içerecektir.
- Teknik Yardım ve Kurumsal Güçlendirme: Proje, teknik çalışmalar, kurumsal kapasite oluşturma ve uzun vadeli yatırım ihtiyaçlarına yönelik planlama konularında İstanbul il yönetimine ve İstanbul Proje Koordinasyon Birimi'ne (İPKB) destek sağlayacaktır. Bu konular arasında, ayrıca Küresel Afet Azaltma ve İyileştirme Fonu'nun desteğiyle İPKB ekibine deprem dayanımı standartları ve uluslararası iyi uygulamalar konusunda teknik destek sağlanmaktadır.
- Şarta Bağlı Acil Durum Müdahalesi: Bu özel bileşen, gelecekte ortaya çıkabilecek bir acil durumda acil iyileştirme ve yeniden inşa ihtiyaçlarını desteklemek için proje fonlarının hızla yeniden tahsis edilmesini sağlayacaktır.
Projenin Görev Ekibi Liderlerinden Salih Buğra Erdurmuş proje ile ilgili olarak şunları vurguladı: “Proje İstanbul’un hem fiziksel kapasitesini hem de acil durum müdahale sistemlerini güçlendirmeye yönelik kapsamlı bir çaba teşkil etmektedir. Amacımız kritik kamu hizmetlerinin afetler sırasında işlemeye devam etmesini ve acil durum ekiplerinin hızlı ve etkili bir şekilde müdahale etmek için daha donanımlı olmalarını sağlamaktır. Bu doğrultuda, kritik kamu binalarının afetlerin hemen sonrasında toplulukları destekleyen dirençli güvenlik üssü işlevi görebilmeleri için kendi kendine yeterliliklerini destekliyoruz.”
Proje Türkiye’nin Onikinci Kalkınma Planında, İklim Değişikliği Azaltma Stratejisinde ve Ulusal Katkı Beyanında (NDC) ortaya konulan ve afet riskinin azaltılmasını, kentsel dirençliliği ve yeşil altyapının geliştirilmesini ön plana alan ulusal önceliklerini desteklemektedir. Proje aynı zamanda İstanbul’un İl Risk Azaltma Planı (İRAP) ile de uyumludur.
İstanbul’un kamu binası stokunun yaşlandığı ve acil durum müdahale kapasitesinin baskı altına girdiği göz önüne alındığında, bu yatırım bir yandan deprem ve iklim tehlikelerine karşı altyapıyı güçlendirirken aynı zamanda daha hızlı ve daha etkili afet müdahalesinin sağlanmasına yardımcı olacaktır. Proje sonuç olarak İstanbul ili genelinde milyonlarca insanı korumayı ve hayati hizmetlerin sürekliliğini sağlamayı amaçlamaktadır.
Dünya Bankası, şehirleri ve toplulukları için afet dirençliliği oluşturma, insanların hayatlarını koruma ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi güvence altına alma çabalarında Türkiye’yi destekleme kararlılığını sürdürmektedir.
